Τι είναι ο ναρκισσισμός και ποια τα χαρακτηριστικά του?
Ως ναρκισσιστική διαταραχή ορίζεται μία έντονη αίσθηση σπουδαιότητας, μοναδικότητας και μεγαλείου του ατόμου συνοδευόμενη από έντονη ανάγκη για θαυμασμό από τους άλλους αλλά και έλλειψη «εμπάθειας» (American Psychiatric Association, 2013). Σύμφωνα με την Αρχαία Ελληνική Μυθολογία η λέξη ναρκισσισμός προέρχεται από τον μύθο του Νάρκισσου ο οποίος αναφέρεται σε έναν νέο ιδιαίτερης ομορφιάς ερωτευμένο με τον ίδιο του τον εαυτό, παραμερίζοντας τον έρωτα των άλλων για εκείνον. Μία μέρα ενώ θαύμαζε τον εαυτό του στην αντανάκλαση μίας λίμνης έπεσε στο νερό και πνίγηκε (Lubit, 2002). Σε εκείνο το σημείο, λίγο μετά τον πνιγμό του, φύτρωσε το άνθος «νάρκισσος» σαν σύμβολο της φθοράς και των χθόνιων θεοτήτων (Daly & Rengel, 2009). Ο έρωτας του ήταν μία οφθαλμαπάτη και τίποτα παραπάνω. Ενέδωσε σε μία ζάλη ενός έρωτα και μιας αγάπης που αναδύθηκε από έναν απλό κατοπτρισμό (Κristeva, 2017).
Η φιγούρα του Νάρκισσου ακολουθεί τα χρόνια και τους αιώνες περιγράφοντας την ανικανότητα της θέσπισης των συνόρων ανάμεσα στον εαυτό και στον κόσμο των αντικειμένων ο όποιος βρίσκεται πέρα από αυτόν. Λόγω της εγωπάθειας και του εγωισμού του αδυνατεί να κατανοήσει οτιδήποτε βρίσκεται εκτός της δικής του εμβέλειας (Kristeva, 2017).
Σήμερα, θεωρούμε ναρκισσιστικά άτομα εκείνα που εμφανίζουν μία μεγαλειώδη ιδέα για τον εαυτό τους πιστεύοντας στην μοναδικότητά τους. Πιο συγκεκριμένα, τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας έχουν την ψευδαίσθηση της ανωτερότητας τους σχετικά με τους άλλους ανθρώπους και εμφανίζουν αλαζονική συμπεριφορά καθώς έχουν την εντύπωση ότι χρήζουν ιδιαίτερων προνομίων σε αντίθεση με όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους οι οποίοι συχνά πέφτουν θύματα της εκμετάλλευσής τους αλλά και του φθόνου τους. Τα άτομα με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά παρόλη την φαινομενική εικόνα απεριόριστης δύναμης και ανωτερότητας που αποπνέουν διαθέτουν μία ιδιαίτερα εύθραυστη αυτοεκτίμηση μη μπορώντας να αντέξουν την κριτική των άλλων η οποία τους προκαλεί ταπείνωση και εξευτελισμό (American Psychiatric Association, 2013). Χαρακτηριστική στον ναρκισσισμό είναι η αντίφαση που παρουσιάζεται στην προσωπικότητά του καθώς η μεγαλειώδης αυτό-εικόνα του κρύβει έναν εύθραυστο και ευάλωτο εαυτό. Ρίζα της εύθραυστης αυτοεκτίμησης των ατόμων με ναρκισσισμό είναι τα βαθύτερα αισθήματα κατωτερότητας που βιώνουν τα οποία προκειμένου να μην φανερωθούν, τα άτομα με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά, αναπτύσσουν μία ψευδή εικόνα ανωτερότητας την οποία προσπαθούν συνεχώς να διατηρήσουν μέσα από μία αλληλένδετη πορεία στρατηγικών. Πιο συγκεκριμένα, εντοπίζουν πιθανά ελαττώματα στους άλλους υπερεκτιμώντας τα δικά τους χαρακτηριστικά και ικανότητες ενώ επιδιώκουν να συναναστρέφονται με άτομα υψηλής οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης-ελίτ της κοινωνίας (Beck, Freeman & Davis, 2004).
Τα άτομα με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά συχνά σημειώνουν επαγγελματικές επιτυχίες, παρόλα αυτά μερικές φορές σταματούν ένα ενδεχόμενο επαγγελματικό επίτευγμα λόγω του φόβου τους για ανταγωνισμό με άλλα άτομα του επαγγελματικού χώρου όπου υπάρχει κίνδυνος να αποτύχουν. Το έντονο αίσθημα ταπείνωσης σε συνδυασμό με την υπερβολική αυτοκριτική είναι πιθανόν να οδηγήσει το άτομο σε καταθλιπτική διάθεση αλλά και κοινωνική απομόνωση (Μάνος, 1997).
Για την αντιμετώπιση της ναρκισσιστικής διαταραχής συστήνεται ψυχοθεραπεία προκειμένου το άτομο να αναδιαμορφώσει την προσωπικότητα του και να δημιουργήσει μία αληθινή εικόνα του εαυτού του. Με την ψυχοθεραπεία το άτομο θα κατανοήσει τις πραγματικές αιτίες των συναισθημάτων του με αποτέλεσμα την ουσιαστική αλλαγή της συμπεριφοράς του.
Τα άρθρα μας προστατεύονται απο τον νόμο 4481/2017 ΕΕ (ΦΕΚ Α 100/20.7.2017) περί πνευματικών δικαιωμάτων και η αντιγραφή τους διώκεται ποινικά.